Jeu de Boules

Petanque-spelers in Cannes	Petanque-spelers in Bonifacio	Ballen rond de but

Pétanque is de Provençaalse variant van jeu de boules, hoewel beide termen vaak als synoniemen worden gebruikt. Jeu de boules omvat alle spellen die met metalen ballen worden gespeeld. Voor pétanque is weinig of geen uitrusting en infrastructuur nodig; het is eenvoudig van opzet, en de nadruk ligt op behendigheid in plaats van op fysieke kracht.

Etymologie

Een populaire verklaring van het woord pétanque is dat het afkomstig zou zijn van het Franse “pieds tanqués” dat “voeten samen” zou betekenen. Dit klopt echter niet aangezien het werkwoord “tanquer” (of het daarvan afgeleide adjectief “tanqué”) niet bestaat in het Frans. Het woord komt van het Provençaals “pétanco”, wat een samenstelling is van pé (voet) en tanco (stutpaal) en dient dus opgevat te worden als “voeten die zo geplaatst zijn dat ze zo stevig staan als een stutpaal”.

Geschiedenis

Petanque is een variant van een typisch balspel dat in zijn vroegste vorm reeds bij de oude Grieken gespeeld werd. Daar werd het echter nog beoefend als een krachtspel. De Romeinen hebben er later meer een behendigheidsspel van gemaakt ongeveer in de vorm zoals we het nu nog kennen. Ook in de middeleeuwen bleven pétanque en andere balspelen erg populair, maar daarna verslapte de interesse ervoor met uitzondering van bepaalde streken zoals de Franse Provence.

De huidige vorm ontstond in 1907 in La Ciotat nabij Marseille. Ten behoeve van een oude man, Jules Lenoir, die door reumatiek geen aanloop meer kon nemen, werden de spelregels aangepast. De werper moest op zijn plaats blijven, en dat werd afgedwongen door een cirkel rond hem te trekken. Pétanque heeft daardoor de reputatie van “oudemannensport” gekregen.

Vanaf de Tweede Wereldoorlog is het pétanque begonnen aan een indrukwekkende opmars die eerst geheel Frankrijk overspoelde maar al spoedig ook andere Europese landen en zelfs daarbuiten. De Féderation Française de Pétanque et Jeu Provançal werd in 1942 opgericht, en in 1958 zag de Fédération Internationale de Pétanque et Jeu Provençal het daglicht. De vele toeristen die met het pétanque kennismaken in Frankrijk worden er blijkbaar zo door gegrepen, dat ze het in hun eigen streken gaan importeren. Momenteel wordt pétanque gespeeld in Zuid- en West-Europa, Noord-Afrika, de VS, Canada en zelfs tot in Thailand en Japan toe.

Pétanque in Nederland

In Nederland zijn de spelers georganiseerd in de Nederlandse Jeu de Boules Bond (NJBB), die in 1972 werd opgericht. De NJBB sloot zich in 1978 aan bij de Fédération Internationale de Pétanque et Jeu Provençal (FIPJP). Anno 2013 kende de NJBB circa 17.600 leden^[3], verspreid over 203 verenigingen.^[4] Als alle recreatief spelende pétanque-spelers lid zouden zijn van de NJBB, zou deze bond tot de grotere sportbonden gerekend kunnen worden. De meerderheid van de recreatieve beoefenaars speelt echter slechts af en toe (bijvoorbeeld tijdens de vakantie, op een camping) en een groot aantal is lid van een niet bij de NJBB aangesloten recreantenvereniging.

Bron: wikepedia